فشار خون بالا یکی از مهم‌ترین علل ایجادکننده بیماری‌های قلبی و عارضه‌های جدی دیگر است. فاکتورهای بسیاری از جمله سن و جنسیت، در افزایش فشار خون نقش دارند. همچنین عوارض این بیماری در صورت عدم درمان و کنترل، آسیب‌های شدیدی به بدن وارد می‌کند. در این مقاله با فشار خون بالا، علل و عوارض آن آشنا می‌شویم.
فشار خون بالا (High blood pressure, HBP) زمانی ایجاد می‌شود که نیروی لازم برای به جریان انداختن خون در رگ‌های شما، از میزان طبیعی خود بالاتر رود.
فشار خون و سیستم گردش خون چگونه کار می‌کنند؟
به طور کلی بافت‌ها و اندام‌های بدن شما برای زنده ماندن و بقا، به اکسیژن و مواد غذایی نیاز دارند. این مواد حیاتی از طریق دستگاه گردش خون (قلب، رگ‌ها و خون) به نقاط مختلف بدن می‌رسد و نیاز آن‌ها را تامین می‌کند. قلب با هر تپش خود فشار و نیرویی تولید می‌کند که آن باعث به جریان انداختن خون در رگ‌ها می‌شود.
در حالت دقیق‌تر، فشار خون نتیجه ۲ نیروی ایجاد شده می‌باشد: اولی فشار سیستولیک (systolic pressure) است که در نتیجه انقباض قلب ایجاد می‌گردد و دومی که فشار دیاستولیک (diastolic pressure) نام دارد، از استراحت قلب بین دو انقباض به وجود می‌آید.
زمانی که فشار خون شما اندازه‌گیری می‌شود، دو عدد به شما اعلام می‌گردد که اولی بیان‌کننده فشار سیستولیک و دیگری مخصوص فشار دیاستولیک است.
چه افرادی در خطر ابتلا به فشار خون بالا هستند؟
اگر چه خطر ابتلا به فشار خون بالا برای هر فردی ممکن است وجود داشته باشد، اما احتمال بروز آن در برخی بیشتر است. موارد زیر برخی از عوامل بالا برنده فشار خون در افراد می‌باشد:
- افزایش سن: شیوع فشار خون بالا در افراد بالای ۶۰ سال بیشتر است
- جنسیت: تحقیقات نشان می‌دهد که مردان بیشتر از زنان در خطر ابتلا به افزایش فشار خون هستند
- مصرف تنباکو و نوشیدنی‌های الکلی
- کلسترول بالا
- بیماری‌های قلبی- عروقی
- دیابت، به دلیل ایجاد آسیب‌های کلیوی و سیستم اعصاب
- بیماری‌های کلیوی
- فئوکروموسیتوما (Pheochromocytoma)، نوعی سرطان نادر مرتبط با غدد فوق کلیه
- سندرم کوشینگ (Cushing syndrome)، گاهی ناشی از مصرف داروهای کورتون
- هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (Congenital adrenal hyperplasia)، نوعی اختلال غدد فوق کلیوی ترشح‌کننده کورتیزول
- پرکاری تیروئید یا هایپرتیروئیدیسم (Hyperthyroidism)
- پرکاری پاراتیروئید یا هایپرپاراتیروئیدیسم (Hyperparathyroidism)
- بارداری
- آپنه خواب یا وقفه تنفسی در خواب (Sleep apnea)
- چاقی
- تحرک فیزیکی پایین
- مصرف بالا نمک و چربی
- مصرف کم پتاسیم
فشار خون بالا چه آسیب‌هایی به بدن وارد می‌کند؟
یکی از اولین عوارض فشار خون بالا، افزایش عملکرد قلب و رگ‌ها است که سبب فعالیت بالا با کارآمدی پایین می‌شود.
در طول زمان، نیرو و اصطکاک ناشی از فشار خون بالا باعث آسیب به بافت‌های حساس درون سرخرگ‌ها می‌گردد. از طرف دیگر، کلسترول LDL (کلسترول بد) با تشکیل پلاک بر دیواره رگ‌ها موجب بروز تصلب شرایین (Atherosclerosis) می‌شود.
به مرور زمان، هرچه تجمع پلاک‌ها و آسیب‌های واردشده به رگ‌ها بیشتر باشد، میزان گرفتگی عروق افزایش پیدا می‌کند. همین امر سبب افزایش فشار خون و به تدریج آسیب‌رسانی به قلب، عروق، اندام‌های دیگر و در انتها کل بدن شما می‌شود.
برخی از عوارض فشار خون بالا و عدم درمان به موقع آن شامل موارد زیر می‌باشد:
- اختلال ریتمی قلب (آریتمی قلبی)
- ایست قلبی
- سکته قلبی
- سکته مغزی
- نابینایی
- بیماری‌های کلیوی/ نارسایی کلیه
- ناتوانی جنسی
فشار خون بالا یک قاتل خاموش
گاهی ممکن است شما بدون داشتن هیچ علائمی، به فشار خون بالا مبتلا باشید! همین امر باعث غفلت شما از ابتلا به این بیماری و در نتیجه ایجاد آسیب‌های جدی در بدن شما می‌شود. بهترین راه جلوگیری از افزایش فشار خون، مراقبت و بررسی مداوم آن (بخصوص در افراد میانسال و مسن) است. اندازه‌گیری فشار خون به کمک دستگاه فشار خون و رعایت رژیم غذایی مناسب موثرترین روش برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری و یا کنترل آن می‌باشد.
منابع:
https://www.heart.org
https://www.medicalnewstoday.com