مصرف آنتی بیوتیک در دوران شیردهی یکی از نگرانی‌های بزرگ مادران است. شیر مادر از مهمترین عوامل موثر بر سلامت نوزاد است و به همین خاطر مادران درباره مواد غذایی و دارویی که در این دوران مصرف می‌کنند بسیار حساس و نگران هستند. موادی مثل داروها که مصرف آن‌ها در شرایط عادی برای افراد نگران کننده است، در زمان شیردهی می‌تواند چندین برابر نگران‌کننده باشد. از شایع‌ترین داروها که متاسفانه مصرف تجویزی و خودسرانه آن در ایران بسیار زیاد و غیر اصولی است آنتی بیوتیک‌ها هستند. معمولاً به محض ایجاد هرگونه عفونت یا حتی سرماخوردگی عادی بسیاری از مردم به صورت خودسرانه اقدام به مصرف آنتی بیوتیک می‌کنند. همین رفتار باعث شده که اکثر متخصصان از مصرف بی‌رویه آنتی بیوتیک‌ها در جامعه ابراز نگرانی کنند. مسئله مهم در دوران شیردهی این است که تقریباً تمام موادی که توسط مادر مصرف می‌شود و در جریان خون او وارد می‌شود، می‌تواند به شیر او نیز وارد شود. در اینجا با تاثیر مصرف آنتی بیوتیک‌ها بر شیر مادر و اثر آن بر نوزاد در دوران شیردهی، آشنا می‌شویم.
باید با این واقعیت روبرو شد که حتی مادرانی که به نوزادان خود شیر می‌دهند هم گاهی بیمار می‌شوند. این موضوع اصلاً جالب نیست چون برای والدین هیچ زمانی وقت مناسب برای مریض شدن نیست. برای درمان بعضی از بیماری‌ها باید با تجویز پزشک آنتی بیوتیک مصرف کرد. مصرف آنتی بیوتیک در دوران شیردهی ممکن است باعث ایجاد نگرانی در مادران شود. آیا مواد دارویی وارد شیر مادر می‌شوند؟ آیا برای نوزاد ضرر دارند؟ اگر مصرف نوع خاصی از دارو در این دوران ممنوع باشد، ‌آیا جایگزین مناسبی برای آن وجود دارد؟ این سوالات می‌تواند برای هر مادری دلهره‌آور باشد. در این مقاله سعی شده جواب این سوالات به شما داده شود.

آیا مصرف آنتی بیوتیک در دوران شیردهی بی‌خطر است؟

در اکثر موارد مصرف آنتی بیوتیک در دوران شیردهی خطری ایجاد نمی‌کند. طبق گفته انجمن متخصصان اطفال آمریکا، تجویز آنتی بیوتیک برای مادرانی که نوزادان را با شیر خود تغذیه می‌کنند، بسیار معمول است و ممکن است مقداری از آنتی بیوتیک نیز وارد شیر آن‌ها بشود. به طور کلی اگر مصرف مستقیم آنتی بیوتیک برای نوزاد نارس یا تازه به دنیا آمده تجویز شود، مصرف آن دارو توسط مادر و انتقال آن از طریق شیردهی نیز برای مادران خطری ایجاد نمی‌کند. 
در زمان شیردهی خیلی مهم است که از نحوه عملکرد داروهایی که مصرف می‌کنید باخبر باشید. به گفته متخصصان اکثر داروهایی که در خون شما وارد می‌شوند، با مقدار کمتری وارد شیر شما نیز می‌شوند و اغلب داروها هیچ خطری برای اکثر نوزادان ایجاد نمی‌کند. البته همیشه استثناهایی وجود دارند و بهتر است در صورت مصرف داروهایی مانند آنتی بیوتیک حتماً با متخصص اطفال مشورت کنید. 
علاوه بر نوع دارو، باید به سن کودک نیز توجه کرد. تاثیر آنتی بیوتیک‌ها در نوزادان تازه به دنیا آمده و نارس بسیار بیشتر از کودکان بزرگتر است. 
اگر مجبور هستید از آنتی بیوتیکی استفاده کنید که برای نوزاد شما خطرناک است، باید با مشورت پزشک خود تصمیم بگیرید و برآورد کنید که آیا این کار درست دارد؟ جایگزین امن‌تر دیگری وجود دارد؟ جه مدت باید از این دارو استفاده کنید؟ آیا می‌توان در زمان مصرف دارو شیردهی را متوقف کرد و بعد از دوره مصرف دارو باز شیردهی را آغاز کرد؟

مصرف آنتی بیوتیک در هنگام شیردهی ممکن است باعث ایجاد چه مشکلاتی شود؟

علاوه بر نگرانی تاثیر آنتی بیوتیک بر سلامتی نوزاد، موارد دیگری نیز هستند که باید به آن‌ها توجه کرد. آنتی بیوتیک‌ها هم باکتری‌های مضر و هم باکتری‌های مفید بدن را از بین می‌برند و به همین خاطر ممکن است برای مادر و نوزاد مشکلاتی را ایجاد کنند. 

دل درد و تحریک‌پذیری شکم در نوزادان

گاهی مادران پس از مصرف آنتی بیوتیک متوجه دل درد در نوزادان خود می‌شوند. این ممکن است به دلیل از بین رفتن باکتری‌های مفید روده نوزاد باشد. این عارضه کوتاه مدت است و خطری ایجاد نمی‌کند. به خاطر داشته باشید که شیر مادر برای سلامت روده نوزادان بسیار حیاتی است، پس به شیردهی ادامه دهید. شاید بتوان این مشکل را با استفاده از محصولات پروبیوتیک برطرف کرد ولی باید قبل از استفاده از این مواد حتماً با پزشک اطفال مشورت کرد. 

برفک

گاهی به دلیل از بین رفتن باکتری‌های مفید که می‌توانند باکتری‌های مضر را از بین ببرند، ممکن است مادر یا نوزاد به برفک مبتلا شوند. برفک عارضه قارچی است که معمولاً توسط یک مخمر به نام کاندیدا آلبیکنس (Candida albicans) ایجاد می‌شود. 
گسترش برفک می‌تواند عوارض نامطلوبی برای مادر و نوزاد ایجاد کند. در نوزادان ممکن است عوارضی همچون دل درد، سوختگی ناحیه پوشک و لکه‌های سفید‌رنگی در دهان و روی زبان نوزاد بروز پیدا کند. مادران ممکن است قرمزی، براق شدگی و درد (مثل جای زخم یا وجود شیشه خورده) را در ناحیه نوک سینه تجربه کنند. برای درمان برفک از داروهای ضد قارچ برای مادر و فرزند استفاده می‌شود. در نظر داشته باشید همیشه بهترین درمان پیشگیری است. توصیه می‌شود از محصولات پروبیوتیک استفاده کنید تا باکتری‌های مفید روده شما سالم و به اندازه باشند. 

اگر پزشک آنتی بیوتیک تجویز کند باید چه کار کرد؟

اگر پزشک برای شما در دوران شیردهی آنتی بیوتیک تجویز کرد، قبل از صرف آن با متخصص اطفال نیز مشورت کنید. باید از او درباره خطرات احتمالی و عوارض جانبی مصرف این آنتی بیوتیک برای نوزاد خود بپرسید. از او بپرسید آیا نوزاد نیازی به مصرف مواد پروبیوتیک دارد؟ اگر متخصص گفت آنتی بیوتیک برای نوزاد شما خطرناک است جای نگرانی نیست. معمولاً داروی جایگزین کم خطر‌تری نیز وجود دارد. 
از پزشک خود بخواهید داروی کم خطرتری برای شما تجویز کند که در طول مصرف آن بتوانید به فرزند خود شیر بدهید. یا از او بخواهید مقدار مصرف آنتی بیوتیک را به میزان حداقل ممکن تغییر دهد. از پزشک بپرسید چه مدت باید آنتی بیوتیک را مصرف کنید و آنتی بیوتیک چه مدت در بدن شما باقی می‌ماند. 
اگر می‌بینید پزشک معالج شما نگرانی شما درباره نوزادتان را جدی نمی‌گیرد، می‌توانید از پزشک دیگری مشورت بگیرید. شما می‌توانید از پزشکی که در زمینه مصرف آنتی بیوتیک در دوران شیردهی آگاهی دارد مشاوره بگیرید. 

در صورتی که حتماً باید از داروی ممنوع در دوره شیردهی استفاده کرد، چه کاری باید انجام داد؟

اگر در نهایت مجبور به استفاده از داروهایی شده‌اید که برای نوزاد خطرناک است، زیاد نگران نباشید. مصرف این داروها حتماً برای سلامتی شما ضروری است و نباید برای پیش‌آمدن چنین شرایطی خود را مقصر بدانید. نوزاد شما بیش از هر چیز به مادری سالم نیاز دارد.
اگر به خاطر مصرف آنتی بیوتیک نمی‌توانید به نوزاد شیر بدهید، در فاصله زمانی‌های مشخص از روش‌های دوشیدن و دور ریختن شیر استفاده کنید تا شیر شما خشک نشود و مطمئن شوید نوزادتان از جایگزین شیر مادر خوبی استفاده می‌کند. زمانی که آنتی بیوتیک از بدن شما دفع شد می‌توانید دوباره شیردادن به نوزاد را از سر بگیرید. 

به خاطر داشته باشید

اینکه برای درمان بیماری باید از آنتی بیوتیک استفاده کرد موضوعی نگران کننده است و زمانی که باید به تاثیر آن بر شیردادن به نوزاد هم فکر کرد نگرانی آن را چند برابر می‌کند. اگر پزشک در دوران شیردهی برای شما آنتی بیوتیک تجویز کرد قبل از صرف آن با متخصص اطفال نیز مشورت کنید. در بیشتر مواقع آنتی بیوتیکی که برای شما تجویز شده است مشکلی ایجاد نمی‌کند. آنتی بیوتیک برای نوزادان و کودکان نیز تجویز می‌شود، پس خطری برای سلامت آن‌ها ندارد. اگر برای شما آنتی بیوتیکی تجویز شد که در دوران شیردهی نمی‌توان از آن استفاده کرد، میتوانید از جایگزین آن استفاده کنید. گاهی مشورت با پزشک و مطلع شدن از بی‌خطر بودن دارو می‌تواند نگرانی‌ها را از بین ببرد. اگر استفاده از داروی ممنوعه ضروری باشد می‌توان از روش‌های دوشیدن شیر و دور ریختن آن استفاده کرد تا شیر خشک نشود و بعد از دوران مصرف دارو مجدداً به نوزاد شیر داد. اگر مادر نخواهد از این روش استفاده کند کاملاً قابل درک است. 
درباره دوران شیردهی، مواد غذایی که نباید در این دوران مصرف کرد و عوارض داروهای مختلف در این دوران در منابع مختلف جستجو کنید و دانش خود را افزایش دهید. همیشه درباره مصرف داروهای تجویز شده از متخصص اطفال مشورت بگیرید. 

در آخر، هر اتفاقی که پیش بیاید، شما و نوزادتان به خوبی می‌توانید از پس آن بر بیایید. 
 

منابع:

https://www.healthline.com