تیروئید غدهای پروانهای شکل و در قسمت جلو گردن است که وظیفه آن ترشح هورمونهای تیروئید است. این غده جزء بزرگترین غدد بدن است و وزن آن حدود ۲۵ گرم و اندازه آن در مردان بزرگتر است. اندازه تیروئید در زنان، در دوران قاعدگی و حاملگی افزایش مییابد.
هورمونهای تیروئید
هورمونهای تیروئید نقش مهمی در موارد زیر دارند:
- متابولیسم و وزن
- دمای بدن
- حالات خلقی
- کنترل عضلات
- هضم
- رشد
- عملکرد و رشد مغز
- عملکرد قلب
چندین حالت میتواند باعث عدم تعادل هورمون تیروئید شود. شایعترین آنها بیماریهای خود ایمنی و کمبود ید است.
نتیجه آزمایش تیروئید
اگر پزشک فوق تخصص غدد مشکوک به اختلال تیروئید در شما باشد، ممکن است یک یا چند آزمایش خون را که بخشی از عملکرد تیروئید را مشخص میکند، تجویز کند. این آزمایشها میزان هورمون تیروئید را در خون اندازهگیری میکند و نتیجه آزمایش تیروئید میتواند به تعیین عملکرد این غده کمک کند.
رایجترین موارد آزمایش تیروئید عبارتند از:
- هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH)
- هورمون
پزشک برای تفسیر تست تیروئید چه آزمایش دیگری تجویز میکند؟
در بعضی موارد، پزشک غدد ممکن است برای بررسی نتیجه آزمایش تیروئید ، آزمایشهای زیر را نیز تجویز نماید:
- T3 آزاد
- کلسیتونین
- تیروگلوبولین
- آنتیبادیهای تیروئید
آزمایش TSH گاهی به صورت خودآزمایی و به عنوان آزمایش غربالگری اولیه انجام میشود. TSH در غده هیپوفیز تولید میشود. این هورمون تیروئید را تحریک میکند تا تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) تولید کند.
عدم تعادل در هورمون TSH، اطلاعاتی را در مورد تیروئید و توانایی آن در تولید و ترشح هورمونهای تیروئید فراهم میکند. این اغلب حساسترین شاخص در وجود مشکل تیروئید است.
در جواب آزمایش تیروئید نرمال ، دامنه طبیعی سطح TSH در بزرگسالان بین ۰.۴ mlU/L تا ۴ mlU/L (واحد بینالمللی میلی به ازای هر لیتر) است. برخی تحقیقات نشان میدهد که این محدوده باید چیزی حدود ۰.۴۵ mIU/L تا ۲.۵ mIU/L باشد.
همچنین، ممکن است نتیجه آزمایش TSH بر اساس آزمایشگاهی که خون شما در آن تجزیه و تحلیل میشود، کمی متفاوت باشد.
سطح TSH در کودکان، نوزادان و زنان باردار میتواند خارج از حد طبیعی بزرگسالان باشد.
اگر از قبل به دلیل اختلال تیروئید تحت درمان هستید و اگر میزان تیروئید شما بین ۰.۵ mIU/L تا ۳ mIU/L باشد، پزشک غدد احتمالا سطح TSH شما را طبیعی تلقی خواهد کرد. این میزان ممکن است بسته به سن و جنسیت شما متفاوت باشد.
مودار سطح تست هورمون تحریک کننده تیروئید
سطح TSH تنها شاخصی برای عملکرد تیروئید میباشد. سطوح THS از نظر جنسیت، سن و سایر عوامل متفاوت هستند. به طور کلی، سطح TSH طبیعی، کم و زیاد عبارتند از:
جنسیت
|
سن
|
نرمال
|
کم
|
زیاد
|
مرد
|
۱۸-۳۰ |
۰.۵-۴.۱۵ mIU/L |
<0.5 mIU/L |
>4.5 mIU/L |
مرد
|
۳۱-۵۰ |
۰.۵-۴.۱۵ mIU/L |
<0.5 mIU/L |
>4.15 mIU/L |
مرد
|
۵۱-۷۰ |
۰.۵-۴.۵۹ mIU/L |
<0.5 mIU/L |
>4.6 mIU/L |
مرد
|
۷۱-۹۰ |
۰.۴-۵.۴۹ mIU/L |
<0.4 mIU/L |
>5.5 mIU/L |
زن
|
۱۸-۲۹ |
۰.۴-۲.۳۴ mIU/L |
<0.4 mIU/L |
>4.5 mIU/L |
زن
|
۳۰-۴۹ |
۰.۴-۴.۰ mIU/L |
<0.4 mIU/L |
>4.1 mIU/L |
زن
|
۵۰-۷۹ |
۰.۴۶-۴.۶۸ mIU/L |
<0.46 mIU/L |
۴.۷-۷.۰ mIU/L |
بررسی میزان نرمال تیروئید در بارداری
هورمون های تیروئید میتوانند بر رشد مغز و سیستم عصبی کودک، به ویژه در سه ماهه اول تأثیر بگذارند. بدن کودک، خود به خود در حدود هفته ۱۲ شروع به تولید هورمون های تیروئید میکند. تا آن زمان، انتقال هورمون های تیروئید کاملا به مادر وابسته است.
هم کمکاری تیروئید و هم پرکاری تیروئید میتوانند در دوران بارداری رخ دهند. همچنین، ممکن است قبل از بارداری یکی از این شرایط را داشته باشید و از آن بیاطلاع باشید.
بیماری تیروئید درماننشده میتواند باعث سقط جنین، زایمان زودرس یا وزن کم نوزاد هنگام تولد شود. همچنین میتواند باعث پره اکلامپسی شود. داشتن تیروئید کمکار در دوران بارداری نیز می تواند بر روند رشد کودک تأثیر بگذارد.
بررسی میزان T.S.H و آزمایش تیروئید در بارداری برای اطمینان از سالم ماندن شما و کودک مهم است.
هورمون های ترشحشده در دوران بارداری میتوانند بر میزان TSH تأثیر بگذارند و مقدار ترشح معمول آن را تغییر دهد.
تفسیر آزمایش TSH در بارداری
این نمودار مروری بر سطح TSH نرمال، کم، و زیاد را برای زنان بارداری که بین ۱۸ تا ۴۵ سال دارند، فراهم میسازد:
|
نرمال
|
کم
|
زیاد
|
سه ماهه اول
|
۰.۲-۲.۵ mIU/L |
<0.2 mIU/L |
۲.۵-۱۰ mIU/L |
سه ماهه دوم
|
۰.۳-۳.۰ mIU/L |
<0.3 mIU/L |
۳.۰۱-۴.۵۰ mIU/L |
سه ماهه سوم
|
۰.۸-۵.۲ mIU/L |
<0.8 mIU/L |
>5.3 mIU/L |
با پزشک خود در مورد میزان TSH خود در دوران بارداری صحبت کنید. اگر شما دارای میزان نرمال تیروئید در بارداری نباشید، پزشک میتواند تشخیص دهد که آیا شما به داروی تیروئید نیاز دارید یا اینکه داروی تیروئید فعلی شما باید بر اساس سطح TSH مورد نظر برای مراحل مختلف بارداری تنظیم گردد.
سطح پایین TSH یا هورمون تحریککننده تیروئید چه چیزی را نشان میدهد؟
اگر سطح TSH شما کمتر از حد مجاز باشد، ممکن است دچار پرکاری تیروئید باشید. این حالت زمانی اتفاق میافتد که غده هیپوفیز، سطح هورمون تیروئید را خیلی زیاد حس کرده و آن را با کاهش تولید TSH جبران میکند.
عوارض پرکاری تیروئید عبارتند از:
- کاهش وزن ناخواسته
- پوکی استخوان
- فیبریلاسیون دهلیزی
- تورم چشم یا اختلال در بینایی (اگر پرکاری تیروئید شما با بیماری گریوز همراه باشد، احتمال بروز آن وجود دارد)
- بحران تیروتوکسیک (طوفان تیروئید)
علائم سطح پایین TSH یا هورمون تحریک کننده تیروئید
بسیاری از علائم پرکاری تیروئید، به دلیل شرایط دیگر نیز ایجاد میشود. یک پزشک میتواند تشخیص دهد که علائمی را که شما تجربه میکنید ناشی از سطح پایین TSH است یا مربوط به چیز دیگری است. ممکن است بزرگسالان مسن علائم کمی داشته باشند و یا اصلا علائمی نداشته باشند.
برخی از علائمی که باید مراقبت آنها بود، عبارتند از:
- ضربان قلب تند یا نامنظم
- تپش قلب (ضربان بالای قلب)
- کاهش وزن بدون دلیل
- احساس تحریک یا عصبی بودن
- لرزش در دستها و انگشتان
- خستگی
- احساس گرسنگی بیشتر از حد معمول
- بیخوابی
- نازک شدن پوست یا مو
- تغییر در حرکات روده، به ویژه میزان دفعات بیشتر دفع مدفوع
- افزایش تعریق
- تغییر در سیکل قاعدگی
آنچه که سطح بالای TSH در نتیجه آزمایش تیروئید نشان میدهد
اگر سطح TSH شما بالاتر از حد معین باشد، ممکن است دچار کم کاری تیروئید باشید. این حالت زمانی اتفاق میافتد که غده هیپوفیز با پمپاژ TSH بیشتر، مقدار کم هورمون تیروئید را جبران میکند.
این بیماری بیشتر در خانمهای مسن شایع است اما در هر جنسیتی و در هر سنی ممکن است بروز کند. نوزادان مبتلا به کم کاری تیروئید مادرزادی نیز میتوانند با سطح TSH بالا متولد شوند. خطرات و عوارض کم کاری تیروئید بر اساس سن متفاوت است.
علائم سطح بالای TSH
کمکاری تیروئید در مراحل اولیه میتواند بدون علامت باشد. با پیشرفت بیماری، ممکن است برخی علائم و یا همه علائم زیر را تجربه کنید.
بسیاری از علائم غیر اختصاصی هستند و در سایر بیماریها نیز مشاهده میشوند. بنابراین، مهم است که اگر هرکدام از موارد زیر را تجربه میکنید، هورمون های تیروئید خود را آزمایش کنید:
- مشکلات حافظه
- گواتر
- ضربان آهسته قلب
- افسردگی
- افزایش وزن
- مفاصل متورم، سفت یا دردناک
- خستگی
- یبوست
- خشکی پوست یا مو
- کم پشت شدن موها
- تغییر در قاعدگی
- افزایش حساسیت به سرما